Corona bij Cosis: 'Je bent waakzaam, maar ineens is het virus er'
6 december 2020, 07:00 • 5 minuten leestijd
Hoe leg je aan mensen met een ernstige verstandelijke beperking uit wat het coronavirus inhoudt? En wat doe je als het virus ineens toch in jouw zorginstelling rondwaart?
Een simpel, eenduig antwoord is er niet. Dat weten ze ook bij Cosis, een zorginstelling voor mensen met een verstandelijke of psychische beperking.
'Afstand soms al lastig voor mensen zonder beperking'
"Afstand houden tot onze cliënten is gewoon lastig. Eigenlijk gaat dat niet", zegt Lisa Vergoes Houwens, locatiehoofd van de woon-werkboerderij in Peest. Die locatie is onderdeel van Cosis.
"Sommige cliënten begrijpen dat gewoon niet", vervolgt ze. "Voor mensen zonder beperking is het soms al lastig om afstand te houden, dus ook zeker voor onze cliënten." Op de locatie werd wel extra schoongemaakt, maar werken in speciale beschermingspakken en met mondmaskers op gebeurde nog niet. Juist om het voor cliënten niet ingewikkelder te maken dan nodig is.
<h2>Wie wonen er in de boerderij?</h2><p>In de boerderij in Peest wonen zo'n vijftien cliënten en werkt een 'flink aantal' mensen met een intensieve zorgvraag. Veel cliënten hebben ook gedragsproblemen. "Maar in Peest kijken we juist wat daaronder zit. Het gedrag komt ergens vandaan, wij kijken naar wat de behoefte is van de cliënt", aldus Vergoes Houwens.</p><p>De cliënten die in de boerderij wonen, krijgen 24-uurszorg. De 'externe' cliënten werken rond de boerderij. "We hebben een moestuin, er loopt een varken, er zijn kippen en we hebben een tuin. Ook is er een cliënt die vaak gaat vissen. Dan denk je misschien: dat is toch geen werk? Maar voor hem is dat een zinvolle dagbesteding."</p><p>Het leven op de boerderij gaat niet volgens een vast stramien. "Soms lukt het een cliënt om zelf een routine vast te houden, maar op een ander moment lukt dat niet. En zoals we dan volgens onze methodiek voortleven: samen met de begeleider zijn we 100 procent en lukt het uiteindelijk wel."</p>
Het voorgevoel
En dan is daar ineens tóch het virus. Vergoes Houwens herinnert zich het moment nog goed. "Het was woensdag 18 november, 's avonds", vertelt ze. "Ik had een gemiste oproep. Als een locatiehoofd 's avonds wordt gebeld, is er wel wat aan de hand. Ik had meteen een voorgevoel."
Dat voorgevoel bleek te kloppen. Een medewerker was positief getest en had in de dagen daarvoor wel op de locatie in Peest gewerkt. Hij had toen nog geen klachten, maar bleek het virus wel te hebben. "En dan is het er al." Ook twee cliënten bleken besmet te zijn. Inmiddels gaat het in totaal om vijf cliënten en zes medewerkers.
De begeleider draagt een foto van zichzelf op het pak, zodat de cliënt ziet wie erin zit.
Volgens het locatiehoofd maakt zoiets best wat los. "Je hoort het op de radio en je ziet het op televisie. Je bent waakzaam, maar ineens is het virus er", zegt Vergoes Houwens. Meteen na de eerste positieve coronatest wordt er overlegd over aanvullende maatregelen.
Begeleiders moeten sindsdien namelijk een beschermend pak en mondmaskers dragen. "We hebben aan cliënten uitgelegd hoe zo'n pak werkt", legt ze uit. "Dat deden we met foto's, pictogrammen en filmpjes, om ze zo te laten begrijpen waarom dit nodig is. Op het pak hebben een foto van de begeleider gespeld, zo ziet de cliënt wie in het pak zit."
In Peest wonen zo'n vijftien cliënten met verschillende achtergronden. "Het verschilt per individu. Wat begrijpt iemand? Hoe leg je het uit? Op welk moment vertel je iets, en door wie laat je dat vertellen? Soms doet een begeleider dat, maar een teamcoördinator kan dat ook doen."
'Peest' op slot
De locatie in Peest is nu op slot. De mensen van de dagbesteding mogen tijdelijk niet komen. Begeleiders houden nu op andere manieren contact met die groep cliënten.
De boerderij is opgedeeld in drie clusters: rood, oranje en groen. In het rode gedeelte wonen de cliënten die positief getest zijn. Zij worden door één vaste medewerker begeleid. In het oranje cluster zitten cliënten die medisch erg kwetsbaar zijn. Een eventuele besmetting kan namelijk voor hen enorme gevolgen hebben. De bewoners die het minst kwetsbaar zijn, wonen in het groene gedeelte.
'Wanneer houdt het op?'
Vergoes Houwens leeft mee met de mensen die in 'rood' zitten. "De zorg wordt nog altijd aangesloten op de behoefte die een cliënt heeft. Maar de cliënt is er ook wel klaar mee om in het rode cluster te zitten. Maar wanneer houdt het op?" Dat is een vraag waar ook zij geen antwoord op heeft.
'Peest' gaat dan voorlopig ook nog niet open. Dinsdag wordt er weer getest. Mochten alle uitslagen dan negatief zijn, dan kan er mogelijk wat afgebouwd worden. "Maar ook dinsdag is een momentopname", weet Vergoes Houwens. "Je test op dinsdag, maar de uitslag volgt pas op woensdag of donderdag."
Bij het testen van cliënten hadden we wel wat 'hobbels' verwacht.
Het testen van cliënten vergde ook de nodige voorbereiding. "Het lijkt heel makkelijk, maar dat is het niet", legt ze uit. Ze geeft de GGD Drenthe ook complimenten omdat die goed voorbereid was. Begeleiders werden getest ten overstaan van cliënten, om ze zo te laten zien hoe het werkt. "Een cliënt die heel bang is, kan zo zien hoe het werkt. En het is gelukt! Dat heeft ons eerlijk gezegd wel wat verbaasd, want we hadden wel wat hobbels verwacht."
Medewerkers wilden ten koste van alles voorkomen dat cliënten gedwongen moesten worden getest, of dat ze bijvoorbeeld in de houdgreep gehouden moesten worden. "We wilden dit gezamenlijk doen."
'Personeel werkt zó goed samen'
Vergoes Houwens is dan ook vol lof over het personeel. "Ik word er bijna een beetje sentimenteel van. Er wordt zó goed samengewerkt. Ze werken de hele dag in zo'n pak. Dat moeten ze de hele dienst volhouden en ze moeten er zorgvuldig mee omgaan, om te voorkomen dat het virus zich verder verspreidt. Er zit zo'n organisatie achter." Twee keer per dag wordt ook de temperatuur en het zuurstofgehalte van cliënten gemeten.
Volgens Vergoes Houwens gaan de medewerkers er goed mee om. "Toevallig sprak ik vanochtend een begeleider. Die zei dat het eigenlijk best goed gaat. Natuurlijk doet dit veel met je, maar we hebben het onder controle." De coronacrisis leidt ook tot saamhorigheid, zegt het locatiehoofd.
Toch een beetje contact
Hoewel bezoek in de boerderij nog niet welkom is, kunnen cliënten die niet besmet zijn buiten - op anderhalve meter afstand - toch contact hebben met bijvoorbeeld één ouder of contactpersoon. "Die mogen bijvoorbeeld een stukje wandelen of in de tuin zitten. Want waardig leven betekent ook dat er wel wat contact mogelijk moet zijn."
